De overwinning van Frans Timmermans bij de Europese verkiezingen is keihard aangekomen in politiek Den Haag én bij de media.
Je kunt een speld horen vallen op de extra beveiligde verdieping aan de Lange Poten, waar de PVV-kamerleden hun werkkamers hebben. Niemand had de historische nederlaag van woensdag, waardoor de PVV drie of misschien wel alle zetels in het Europarlement kwijtraakt, zien aankomen.
“Zo’n schrobbering door de kiezer hebben wij in onze rijke partijgeschiedenis nog nooit meegemaakt”, aldus Martin Bosma, die geen enkele moeite doet om zijn emoties te verbergen. “Het is tijd dat we nu echt een discussie gaan voeren over de toekomst van onze partij. Moeten we fuseren met geestverwante partijen of misschien wel erkennen dat er anno 2019 geen behoefte meer is aan ons verhaal?”
In het belendende vertrek lijkt Geert Wilders nog in de ontkenningsfase te zitten. “Ik wil alles op alles zetten om de mensen uit de volkswijken, onze kiezers, weer voor de PVV te winnen”, aldus de strijdbare PVV-voorman. “Deze mensen hebben nu gekozen voor een economisch verhaal, terwijl het juist in hun identiteitspolitieke belang is om op de PVV te stemmen.”
Mammoeten en uilen
Ook in de grachtengordel dreunt de klap na. “In vergelijking met onze uitslag voor de provinciale-statenverkiezingen is dit vanzelfsprekend een enorme tegenvaller”, analyseert partijleider Thierry Baudet in het partijkantoor op de Herengracht. “De eurosceptische stem is weggevaagd.”
Hij rekent zich de slechte uitslag zelf aan. “Cito ignominia fit superbi gloria.” Na een verbaasde blik van de verslaggever legt hij uit: “Voor hoogmoedigen verandert roem snel in schande.” Het ontbrak FvD aan een heldere boodschap, meent Baudet. “Mijn verhalen over het vloeren van mammoeten en de uil van Minerva spreken de kiezers duidelijk onvoldoende aan.”
Theo Hiddema, die komt aanwandelen vanuit zijn kantoor even verderop, wil niet zover gaan als zijn jonge partijleider. “Ik denk dat we ons verhaal vooral nóg beter moeten uitleggen”, meent de gewezen advocaat, die het niet kan nalaten Baudet een standje te geven. “Door te beginnen over mammoeten en uilen zijn we in het frame van de Partij voor de Dieren getrapt.”
Beiden kijken uit naar de uitkomsten van het rapport dat het wetenschappelijk bureau van de partij, het Renaissance Instituut, zal samenstellen over de tegenvaller bij de Europese verkiezingen. Aankomend senator Paul Cliteur zal leiding geven aan een commissie die nog voor de start van het nieuwe parlementaire jaar met haar conclusies zal komen. Een werktitel is er al: Schuivende panelen aan diggelen.
Hand geven
Behalve in politiek Den Haag is ook de schok op de vaderlandse redacties groot. Jarenlang hebben de media te weinig oog gehad voor het gewone volk, zo klinkt het op het Mediapark. De eindredacteur van een actualiteitenrubriek die liever anoniem wil blijven, analyseert: “Door telkens maar te berichten over de boze burger zijn we de stille meerderheid van beschaafde burgers volkomen uit het oog verloren. Gewone mensen die de premier bij een bezoek aan het Torentje een hand zouden geven, die denken dat we baat hebben bij het EU-lidmaatschap en die vinden dat het hier in Nederland niet zo slecht gaat.”
Dat uit een opiniepeiling van Ipsos op de dag van de verkiezingen bleek dat maar 15 procent van het electoraat voor een Nexit is, heeft menigeen aan het denken gezet. “Toen ik die cijfers zag, viel alles opeens op zijn plaats”, verklaart Robert Jensen. “Ik ben er nu van overtuigd dat de lage kijkcijfers voor mijn programma toch geen complot waren. Er zijn gewoon heel weinig mensen in Nederland die het met mij eens zijn.”
Ook adjunct-hoofdredacteur van GeenStijl Bart Nijman denkt dat het na woensdag tijd is voor introspectie. “Jarenlang hebben we gewaarschuwd voor het gevaar Timmermans. Als de kiezers dan in zulke groten getale toch voor de PvdA stemmen, is het tijd om bij jezelf te rade te gaan.”
De Telegraaf heeft al een plan hoe het in de toekomst anders kan. De ramen moeten open en de redactie moet diverser worden, stelt hoofdredacteur Paul Jansen. Hij erkent dat zijn redactie de afgelopen jaren wellicht te rechts is geworden. “Als iemand zich in een geel hesje hijst, krijgt hij meteen aandacht op de voorpagina. Maar als er tienduizenden docenten naar het Malieveld trekken, halen we onze schouders op. Een weg is voor ons meer waard dan een bos. Een PVV-stemmer is intelligenter dan een Groenlinkser. Ik chargeer en toch is het waar.”
Dit artikel verscheen eerder op Joop. Foto: Europees Parlement